Wśród wielu projektów prorodzinnych, które pojawiają się od kilkunastu miesięcy ustawodawca postanowił znowelizować także tę część kodeksu karnego dotyczącą przestępstwa nie płacenia alimentów. Zmiana rzeczonego art. 209 Kodeksu Karnego regulującego kwestię przez znaczną część środowiska prawniczego postrzegana jest pozytywnie. Tym samym wskazuje się na słabość dotychczasowego uregulowania tej kwestii i znikomą skuteczność w egzekucji świadczeń alimentacyjnych.
Odpowiedzialność za przestępstwo niealimentacji
W dotychczasowym prawie należało udowodnić osobie zobowiązanej do świadczenia alimentów celowość i uporczywość w niestosowaniu się do obowiązku. Ponadto przez fakt, iż zobowiązany nie spełniał ciążących na nim należności, po stronie uprawnionego do odbierania świadczeń alimentacyjnych musiało dojść do naruszenia w postaci niemożności zaspokajania swoich podstawowych potrzeb.
Zmiana przepisu art. 209 kk była konieczna z uwagi na fakt, iż statystycznie około 50 % spraw dotyczących przestępstwa nie alimentacji było umarzanych już na etapie postępowania przygotowawczego przez sąd.
Pomoc osobom uprawnionym do alimentów
Zgodnie z ustawą z dnia 23 marca 2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, przepis art. 209 kk zmienił się w sposób, który ma pozwolić na znacznie skuteczniejszą egzekucję świadczeń alimentacyjnych.
Najważniejsze! Zniknęła przesłanka uporczywości, która odnosiła się do sytuacji długotrwałości i ciągłości zaniechań w płaceniu alimentów. Była to przesłanka niejednoznaczna, którą poddawano różnej interpretacji. Osoby zobowiązane do płacenia alimentów, uiszczali symboliczne wręcz kwoty na uprawnionego, z łatwością uniemożliwiały zaistnienie wspomnianej przesłanki. To samo dotyczy polis inwestycyjnych Skandii, polis inwestycyjnych tu Europa i związanych z nimi opłat likwidacyjnych.
Przestępstwo.
Zgodnie z nową regulacją przesłanka uporczywości została zastąpiona, bez wątpienia bardziej precyzyjnym rozwiązaniem. Przestępstwo nie alimentacji będzie teraz popełniać osoba, która zalega z co najmniej trzema świadczeniami okresowymi albo spóźnia się z zapłatą o trzy miesiące świadczenia innego niż okresowe. W przypadku zaistnienia tych przypadków, zobligowany będzie podlegał karze grzywny, ograniczenia wolności lub nawet pozbawienia wolności do roku czasu.
Nastąpi również zwiększenie surowości w przypadku zaistnienia przesłanki w postaci narażenia osoby uprawnionej na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, co znajduje swoje uzasadnienie w większym ciężarze gatunkowym przestępstwa nie alimentacji w przypadku takiego narażenia. W dotychczasowym stanie prawnym przesłanka narażenia była obok przesłanki uporczywości konieczna do poddania dłużnika karze, natomiast w nowym stanie prawnym narażenie będzie to indywidualną i samodzielną okolicznością, umożliwiającą zwiększenie kary w postaci skazania osoby zobowiązanej do świadczenia alimentacyjnego na karę grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności nawet do lat 2.
